توضیحات

دانلود مقاله کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی

منطقه گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

دانلود پایان‌نامه کارشناسی ارشد جایگاه ایران در روند منطقه گرایی خاورمیانه

چکیده

جایگاه منطقه گرایی در سیاست خارجی ایران چیست ؟ دیدگاه های غالب در ایران اساساً تمرکز بر منطقه گرایی به خصوص بر خاورمیانه عربی را به دلیل وجود ساخت متفاوت قدرت و سیاست و همچنین تفاوت های ساختاری فرهنگی – اجتماعی بین ایران و کشورهای منطقه امری مشکل و بدون فایده می بینند. نویسنده ضمن اینکه منطق چنین بحثهایی را می پذیرد معتقد است که تقویت چنین طرزتفکری، سیاست خارجی ایران را منفعل کرده و به تبع جایگاه منطقهای و جهانی آن را در بلندمدت تضعیف میکند. از نظرنویسنده منطقه خاورمیانه، بعد از حوادث 11 سپتامبر و تحولات بعد از بحران سال 2003 عراق، در حال انتقال به نظم جدید سیاسی – امنیتی است که درآن تمامی بازیگران مهم منطقهای در حال رقابت برای تثبیت " نقش های جدید " خود در منطقه هستند. ایران نیز به عنوان یک قدرت نوظهور منطقهای و جهانی برای تثبیت نقش خود نیاز به تقویت همکاری و گسترش تبادلات در سطح منطقهای، تعامل با ملت ها و ایجاد ائتلافهای جدید در سطح دولت ها دارد. به عبارت دیگر، حضور فعال ایران در مسائل منطقه ای، ضمن تثبیت نقشهای سیاسی – امنیتی و اقتصادی ایران در منطقه، اهمیت استراتژیک ایران را در صحنه نظام بین الملل نیز افزایش می دهد.

برای تحقق این امر، نویسنده ضمن تأکید بر اهمیت تقویت منطقه گرایی در سیاست خارجی ایران، مفهوم ایجاد " تعادل " در رویکردهای مختلف جغرافیایی – ژئوپلتیک، تاریخی – تمدنی و سیاسی – امنیتی در جهت گیریهای سیاست خارجی ایران و همچنین تعادل در برقراری روابط با مناطق جغرافیایی و زیر سیستم های مختلف منطقه ای را مطرح می کند و معتقد است که نقطه تأمین منافع و امنیت ملی ایران درتوجه و لحاظ کردن همزمان به این رویکردها و مناطق ژئوپلتیک در سیاست خارجی ایران است. نویسنده ضمن بهرهگیری از نظریههای انتقادی موجود سعی می کند تا با بازتعریف مؤلفههای جدید قدرت ملی درسیاست خارجی ایران، منطق تمرکز و تقویت منطقهگرایی در سیاست خارجی ایران را به آزمون بگذارد. ارائه چنین بحثی درحوزه سیاستگذاری خارجی ایران حائز اهمیت زیادی است.

در طی دهههای گذشته عدم تمرکز بر منطقه گرایی و منفعل بودن در حوزهی سیاست خارجی در سطح منطقه، زیانهای جبران ناپذیری برامنیت و منافع ملی ایران از جملهروی کارآمدن طالبان و جنگ داخلی درافغانستان و همچنین از دست دادن فرصتهای اقتصادی و سیاسی – امنیتی در منطقه و ظهور چالشهای جدید امنیتی از ناحیه قدرت های بزرگ خارجی را در پی داشته است. درمقابل تمرکز برمنطقه گرایی و گسترش تعاملات در قالب اتحادها و ائتلاف های سیاسی – امنیتی، فرهنگی و اقتصادی با ملت ها و دولت ها ی منطقه ضمن اینکه زمینه های فرصت سازی برای ایفای نقش و نفوذ اقتصادی و سیاسی – امنیتی ایران را درمنطقه فراهم می کند، از خطرات احتمالی امنیتی درآینده پیشگیری کرده و نهایتاٌ قدرت بازیگری ایران را در سطح روابط با قدرت های بزرگ به خصوص آمریکا افزایش می دهد.

کلمات کلیدی: