پایان نامه کارشناسی رشته روانشناسی،علوم اجتماعی و علوم تربیتی با عنوان

بررسی عوامل موثر بر پیدایش و گسترش پدیده كودكان خیابانی و انطباق اجتماعی آنها

 
چكیده :
موضوع این تحقیق (( بررسی عوامل موثر بر پیدایش و گسترش پدیده كودكان خیابانی و انطباق اجتماعی آنها مطالعه موردی شهر تهران است كه با استفاده از روش های اسنادی و پیمایش نمونه 30 نفر از كودكان خیابانی شهر تهران و مقایسه آنها با همین تعداد از كودكان غیر خیابانی شهر تهران انجام گرفته است.برای توصیف و تبیین این پدیده پس از بررسی رهیافت ها و چشم اندازهای نظری در جامعه شناسی مسائل اجتماعی و تجزیه و تحلیل نظریات و فرضیات موجود درباره این مسئله در ادبیات و متون معتبر خارجی. چهارچوب نظری تحقیق بر اساس نظریه حذف اجتماعی مانوئل كاستلز تدوین شده و با توجه به ویژگی های این پدیده و زمینه اجتماعی، اقتصادی پیدایش این پدیده در دو دهه اخیر ایران بر حسب نظریه حذف اجتماعی مضاعف به توصیف و تبیین این پدیده اقدام شده است.
 
روش شناسی این تحقیق مبتنی بر استفاده از روش های اسنادی ( برای بررسی روند تغییرات اقتصادی و اجتماعی كلان ایران در دو دهه گذشته و ارتباط آن با پدیده كودكان خیابانی ) و روش پیمایشی ( برای بررسی تجربی این پدیده ) است. در بخش پیمایشی تحقیق 8 فرضیه مورد بررسی قرار گرفته است كه نتایج تحقیق نشان می دهد كه در اكثر موارد فرضیات تحقیق تایید شده است و مقایسه نمونه كودكان خیابانی بر اساس این فرضیات نشان می دهد. كه فرآیند حذف اجتماعی مضاعف در مورد این كودكان اتفاق افتاده است و كودكان خیابانی مورد مطالعه كودكان به حاشیه رانده شد.از اقشار و خانواده های به حاشیه رانده شدة ایران در دو دهه اخیر هستند.
 
 
کلمات کلیدی:

تربیت

بزهكاری

خانواده

ارتکاب جرم

كودكان خیابانی

مسائل اجتماعی

 
 
 
مقدمه:
برای معالجه ودرمان معضل كودكان خیابانی همواره تحقیقاتی توسط محققین ودانشمندان بعمل آمده و راهكارهای متعددی اعمال شده است لیكن همچنان شاهد حضور تعداد زیادی از این كودكان در خیابانهای شهرك های بزرگ كشورمان هستیم، این حضور ناشی از مشكلات عدیده موجود در خانواده های آنان است بطوریكه كودك فضای گرم خانواده را رها كرده و به خیابانها پناه می آورد، این كودكان برای زنده ماندن و داشتن سرپناه حتی موقت مانند خانه های متروكه وسایر ساختمانها و پناهگاهها و یا منزل یك دوست موقت سودجو، گرفتاریهای زیادی را متحمل می شوند و در اكثر مواقع آلوده به بسیاری از جرائم و بیماریها می شوند. البته با توجه به اینكه برخی از این كودكان صرفاً برای كار و در روزها از منزل خارج می شوند و شبها به منزل باز می گردند نمی توان آنان را در ردیف سایر كودكان فراری و آواره در خیابانها قرار دارد.
 
اینگونه كودكان غالباً به دلیل فقر و پر جمعیت بودن خانواده ها و در پاره ای از مواقع سوء استفاده جنسی از آنان در خانواده ناچارند بعضی از شبها و یا اكثر ساعات روز در بیرون از منزل باشند.
در حال حاضر و با توجه به مهاجرت بی رویه ای كه طی سالهای اخیر صورت گرفته به شدت بر تعداد كودكان خیابانی افزوده شده به طوریكه سازمانهای مسئول نتوانستند آمار دقیقی از آنان تهیه نمایند، تحقیقات نشان می دهد كه بسیاری از این كودكان به دنبال گرفتن كمكهای رسمی نیستند بلكه در حمایت افراد مورد اعتماد در محیط خود می باشند كه ممكن است بخشی از سازمان موجود باشند و یا نباشند. ضروری است كه پشتیبانی از این گونه كودكان به گونه ای صورت گیرد كه پاسخگوی نیازهای آنان به عنوان فردی باشد كه در یك محیط نا امن زندگی می كند. وقتی آنها نیاز به كمك دارند باید افراد مورد اعتماد در دسترس باشند و این اغلب مستلزم این است كه اینها همواره مورد توجه قرار داشته است. پس از ذكر این مقدمه به تعریف موضوع كودكان خیابانی می پردازیم. كودكان خیابانی چه كسانی هستند ؟
 
كودكان خیابانی بچه هایی هستند كه بخش قابل ملاحضه ای از زندگی خود را در خیابانها سپری كرده و برای جامعه اثرات زیانباری را به بار می آورند. این كودكان در حقیقت پدیده ناشی از شهر نشینی محسوب می شوند. این كودكان گروه نامتجانسی را تشكیل می دهند و از زمینه های اجتماعی – اقتصادی و فرهنگی متفاوتی برخاسته اند. برخی از مطالعات سعی كرده اند كه بین كودكان مختلف حاضر در صحنه خیابان تمایز قایل شوند و آنها را به دو گروه بچه های خیابانی و بچه های داخل خیابان  تقسیم بندی كنند. بچه های داخل خیابان در حقیقت حامیان خانواده های خود بوده و معمولاً شبها به منزل و نزد خانواده خود برمی گردند. 
 
ولی بچه های خیابان خانه و منزل پدر و مادری ندارند و غالباً در خیابانها و مكانهای نامناسب بسر می برند. در ایران پژوهشهای اندكی در این مورد صورت گرفته است اما پژوهشی كه در سال 1375 صورت گرفت ( در تهران، صندوق كودكان سازمان ملل متحد ) نشان می دهد كه در اكثر میدانهای مهم و چهارراههای پررفت و آمداز جمله میدانهای ونك، تجریش، امام خمینی، انقلاب، آزادی، امام حسین و... و چهارراه های ولیعصر، كردستان، استانبول و ... انبوهی از این كودكان در حال فعالیت هستند.
 
 
 
 
فهرست مطالب
چكیده : 1
مقدمه 2
فصل اول كلیات
1-1- بیان مسئله 3
1- 2- هدف از تحقیق 4
1-2- اهداف تحقیق 5
1-3- اهمیت موضوع و ضرورت تحقیق 6
1-4- فرضیات تحقیق 8
-كلیات و مفاهیم 10
1-5- تعاریف مفاهیم 10
1- سازگاری 10
2- همسازی 11
3- همانند گردی : 11
4- فرهنگ پذیری 12
5- انسجام 12
6- انطباق 13
تعاریف مسئله اجتماعی 15
فصل دوم مروری بر تحقیقات پیشین
2-1- مطالعات و تحقیقات خارجی 22
2-2– مطالعات و تحقیقات انجام شده در ایران 26
2-3- نقد و ارزیابی 31

علل بزهكاری نوجوانان 34

علل ارتکاب جرم: 36
1- عوامل فردی یا داخلی: 36
2- عوامل اجتماعی یا بیرونی: 36
3- عوامل خانوادگی: 37
4- کمبود های عاطفی: 37
5- تربیت: 37
فصل سوم: مبانی و چارچوب نظریه تحقیق
3-1- « مبانی نظری تحقیق 38

نظریه آسیب شناسی 42

نظریه بی سازمانی اجتماعی: 43
- نظریه آنومی رابرت مرتن 44
- نظریه عدم تعادل ساختاری تالکوت پارستر 46
- رهیافت نظری تضاد (نظریه انتقادی) 49
- رهیافت کنش متقابل نمادین 49

- نظریه های موجود درباره مسئله کودکان خیابانی 50

- نظریه های جامعه شناسی مسائل اجتماعی و پدیده کودکان خیابانی 52
3-2-چارچوب نظری 55
فصل چهارم: مبانی .روش شناسی تحقیق
مقدمه 57
4-1- روش جمع آوری اطلاعات 57
4-2 نحوه پردازش و تجزیه و تحلیل داده ها 58
4-3- جامعه آما ری 58
نمونه و روش نمونه گیری 58
تعیین متغیرها 58
روش شنا سی تحقیق 59
-متدلوژی ( روش مطالعه ) 59
4-4 امتیاز ها و تنگناها 59
- روش آماری 59
4-5-مراحل استخراج 60
- نتیجة محاسبات آماری 60
فصل پنجم: یافته ها، نتایج تحقیق و ارائه پیشنهاد ها 
5-1- یافته‌ها 61
5-2- نتیجه گیری: 62
5-3-پیشنهادات و ارائه راهكارها 63
منابع و مأخذ: 64
منابع لاتین: 65
چكیده انگلیسی 66
پرسش نامه 67